SKRABLO

(Adaptita de "Skrablo: regularo kaj bezonataĵoj" de Wolfram Diestel.)

1. Regularo

SKRABLO estas krucvortludo por du ĝis kvar personoj. Per tegoletoj reprezentantaj literojn de diversaj valoroj estas farataj sur la tabulo vortoj, kiuj estas interligendaj kiel ĉe krucvortenigmo. Estas atingenda kiom eble tiom multaj poentoj pere de lerta eluzado kaj kombinado de la litervaloroj kaj la premitabuleroj.

Komenco de la ludo:

Ĉiu kunludanto ricevas benketon. Poste ĉiu ludanto prenas el la saketo unu tegoleton. Kiu poste estas preninta la literon plej proksiman al la alfabetkomenco, tiu estas komenconta. La tegoletoj estas remetataj en la saketon, kaj nun ĉiu el la ludantoj kaŝe prenas ok tegoletojn, sidigonte ilin sur la benketo.

Ludmaniero:

La unua ludanto faras per du aŭ pli multaj el siaj literoj sur la tabulo vorton tiel, ke unu el la vorteroj estas kuŝonta sur la cirkle markita mezo de la tabulo. La vorto rajtas esti metata horizontale aŭ vertikale, sed ne diagonale.
Post tio la ludanto prononcas la atingitajn poentojn kaj anstataŭigas uzitajn tegoletojn per novaj el la saketo tiel, ke denove ok tegoletoj sidas sur la benketo. La atingitaj poentoj estas notataj.
Daŭrigas la sekva ludanto maldekstra la ludon. Tiu kaj ĉiuj sekvontaj ludantoj aldonas al la tegoletoj jam kuŝantaj sur la tabulo unu aŭ plurajn novajn tegoletojn tiel, ke fariĝas unu nova senca vorto. (Unikan escepton nomas alineo 16 kun kelkaj el la ekzemploj. La poentoj estas notataj kaj la literoj surbenketaj estas rekompletigataj.
Estas permesataj ĉiuj Esperantaj radikvortoj, kiuj estas troveblaj en Esperanta vortaro (PIV) kaj la vortoj derivitaj el la radikvortoj laŭ la esperantaj derivoreguloj, vi ankaŭ povas forlasi la "o" de la substantivoj, al meti "j" kaj "n" ktp. Se la ekzisto aŭ korekteco de vorto estas pridubata, estas permesata por solvi la problemon la uzado de vortaro, kies utiligo cetere ne estas permesata. Duboj kontraŭ la uzado de vorto oni rajtas deklari nur, ĝis la sekvonta ludanto estas komencinta la almetadon. Se montriĝas la pridubata vorto malkorekta, la ludanto ĝin devas repreni kaj estas preterirata en tiu ciklo. Por eviti kverelojn pri la senceco de derivaĵo, la metinto rajtas klarigi tiun per kelkaj vortoj, se ĝi estas pridubata; se poste tamen la pli granda parto de la ludantoj opinias la derivaĵon sensenca, la metinto devas repreni ĝin, sed rajtas meti alian vorton.
Interne de la baza regulo, ke ĉiuj rekte kunkuŝantaj literoj en sia tuta vico kaj horizontale kaj vertikale devas formi sencajn vortojn, oni rajtas fari novajn vortojn nur laŭ la sekvontaj manieroj:
1. per almeto de unu au pluraj tegoletoj al jam ekzistanta vorto. La literoj rajtas esti metataj kaj al la komenco kaj al la fino aŭ al ambaŭ flankoj de la vorto.
2. per orta almeto de unu aŭ pluraj tegoletoj al iu aŭ ambaŭ flankoj de jam metita vorto, ĉe kio unu litero de la jam metita vorto devas esti ero de la nova vorto.
3. per meto de unu kompleta vorto paralele al unu aŭ pluraj jam metitaj vortoj. Ĉe tio devas minimume du tegoletoj de ambaŭ vortoj kuŝi rekte apude.
Jam metita tegoleto ne rajtas esti ŝanĝata aŭ metata al alia loko.
La du blankaj tegoletoj estas ĵokeroj kaj povas anstataŭi arbitran literon. Se tia tegoleto estas metata, estas deklarende, kiun literon ĝi reprezentas. La blanka tegoleto, kiu ankaŭ ne rajtas esti anstataŭigata, konservas la signifon de tiu litero dum la tuta ludo.
Kiu havas la vicon, tiu rajtas, anstataŭ almeti vorton anstataŭigi arbitran nombron da liaj tegoletoj per sama nombro da tegoletoj el la saketo. Por tio li metas la literojn, kiujn li deziras anstataŭigi, sur la tablon kaj prenas saman nombron el la saketo; poste li donas la anstataŭigatajn literojn en la saketon, miksonte ties enhavon.
La ludo daŭras ĝis ĉiuj tegoletoj estas prenataj el la saketo kaj aŭ iu el la ludantoj sukcesis almeti ĉiujn siajn literojn aŭ ne plu ekzistas eblecoj formi vorton. Poentado:
La tuta poentvaloro de vorto rezultas el la unuopaj litervaloroj de la tuta nova vorto kaj la krompoentoj, kiuj estas atingataj per meto sur la premiejojn de la tabulo aŭ per uzado de ĉiuj ok tegoloj.
Ĉiu litero havas la valoron, kiu estas deklarata sur la tegoleto; la blankaj tegoletoj ne havas valoron.
Blua loko duobligas kaj viola loko triobligas la valoron de la litero metita sur ĝin.
Se litero de la formita vorto kuŝas sur oranĝa loko de la tabulo, duobliĝas la valoro de la tuta vorto. Ĉe ruĝa loko triobliĝas la vortvaloro. Eblaj literpremioj estas kakulendaj antaŭ la duobligo au triobligo de la vortvaloro. Se tegas vorto du vortpremiejojn, ĝia valoro duobliĝas aŭ triobliĝas dufoje. (do kvarobliĝas au naŭobliĝas) La meza loko estas oranĝa, do duobligas la valoron de la unua vorto.
La liter- kaj vortpremioj validas nur por tiu, kiu atingas la koncernatan lokon unue; ili por ĉiuj sekvontaj ludantoj ne plu validas.
Se iu de la du blankaj tegoletoj estas metata sur oranĝa aŭ ruĝa loko, duobliĝas au triobliĝas la vortvaloro, kvankam la blanka tegoleto mem ne havas valoron.
Se rezultas el almeto de vorto ankoraŭaj vortoj, ĉiu vorto estas poentata. Nove tegataj premiejoj validas en tia kazo por ĉiuj novaj vortoj, kiuj estas kun ili ligataj.
Ĉiu ludanto, kiu sukcesas almeti ĉiujn ok tegoletojn, gajnas kvindek poentojn krome.
Ĉe la fino de la ludo estas malgrandigata la atingita poentnombro de ĉiu ludanto je la valoro de la literoj, kiujn ne metinta li estas. Se la ludo estas finita per tio, ke ludanto estas almetinta ĉiujn siajn literojn, al ties poentnombro estas krome adiciata la sumo de ĉiuj punpoentoj por la restintaj tegoletoj de liaj kunludantoj.